Mehmet Gül arkadaşımızın bize gönderdiği makaleyi paylaşıyoruz.Teşekkürler Mehmet.
|
MODÜL-3 |
|
3.1 İşletim Sistemi İçinde Yardım |
|
Ücretsiz bir işletim sistemi olan Linux'un geliştiricileri ve kullanıcıları Linux'un ve üzerinde koşa bilen programların dökümanlaştırılmasını da ihmal etmemişlerdir. Hazırda İnternet'te ve işletim sistemi içinde Linux'un iyi bir şekilde öğrenilmesine yetecek kadar doküman ve yardım sayfaları vardır. Bu bölümde , belirttiğimiz doküman ve yardım sayfalarının nasıl kullanıla bileceğini inceleyeceğiz. Her işletim sisteminde olduğu gibi Linux işletim sisteminde de sistem hakkında bilgi vererek kullanıcının sistemi kullanmasını kolaylaştıran komutlar vardır . Bunlardan iki en önemlisi man ve info komutlarıdır . Bu bölümde bu komutlar teker-teker ele alınarak incelenecektir. |
|
|
MODÜL-3 |
|
|
3.1.1 Man Yardım Komutu |
|
|
Man komutu Linux kullanıcıları tarafından sıkça kullanılan komutlardan biridir . Bu komut vasıtası ile sistemdeki başka komutlar hakkında bilgi edinilmektedir. Man komutu iki alt başlık altında incelenecektir. i) Man komutunun genel yapısı ve sistemdeki yerleşimi. |
|
|
MODÜL-3 |
|
|
3.1.1.1 Man Komutunun Genel Yapısı ve Sistemdeki Yerleşimi |
|
|
Man komutu kullanıcı komutları, sistem çağrıları ve birkaç başka türden komutlar hakkında bilgi vermektedir . Bu türlerin bir birine karışmaması ve kullanıcının aradığını daha kolay bula bilmesi için man yardım sayfaları 9 kısma ayrılmışlardır. Man komutunun sağladığı bu olanaktan faydalanarak istenilen kısımda arama yapıla bilinir. Man yardım sayfaları /usr/man dizini altına yerleştirilmişlerdir. Bu dizinin altına göz atılırsa man1, man2 gibi 9 tane man dizininin bulunduğu görülür. (Bu dizinde şu an ilgilenmeyeceğimiz birkaç tane daha dizin ve dosya vardır. ) . Her bir dizin yukarıda anlatılan 9 kısımdan birinin yardım sayfalarını içinde tutmaktadır. Bu dizinlerden birinin , örneğin man1 dizininin içeriğine göz atarsak gz uzantılı dosyalar görürüz . Bunlar bizim man komutu vasıtası ile görüntülediğimiz yardım sayfalarıdır . Bu dosyaları herhangi bir editör ve ya more , less gibi komutlarla görmemiz imkansızdır. Bu sayfalar sadece man komutu aracılığı ile görüntülene bilir. |
|
|
MODÜL-3 |
|
|
3.1.1.2 Man Komutunun Kullanımı |
|
|
Man komutunun kullanımı aşağıdaki gibidir : [kullanıcı@atlas kullanıcı] man komut_adı Yukarıdaki komutu yazarak enter tuşuna bastığınız zaman önünüze man komutuna parametre olarak verdiğiniz komutla ilgili bilgi gelecektir. Varsayılan kısımdan değil başka bir kısımdan yardım sayfası görüntülenmek isteniyorsa istenilen kısmın numarasının da parametre olarak verilmesi lazım. Örnek olarak aşağıdaki komuta bakalım [kullanıcı@atlas kullanıcı] man signal Bu komut çalıştırıldığı zaman görüntülenen sayfa man yardım sayfalarının 2. kısmındandır. Fakat signal komutu hakkında bir yardım sayfası da man yardım sayfalarının 7. kısmında yer almaktadır. Bu sayfanın görüntülenmesi için aşağıdaki komutun çalıştırılması lazım . [kullanıcı@atlas kullanıcı] man 7 signal Şimdi de man komutunu kullanarak açılan sayfanın genel yapısına ve sayfada nasıl hareket edile bileceğine bakalım. Aşağıdaki komut vasıtası ile ls komutuna ait man yardım sayfasını açalım. [kullanıcı@atlas kullanıcı] man ls Görüldüğü gibi sayfa 6-7 civarında alt başlık altında toplanmıştır . Bu alt başlıklardan önemlileri (bazıları örnek olarak baktığımız sayfada yer almamış ola bilir ) aşağıda ele alınacaktır. Sayfanın en başında sol köşede ise LS(1) yazısı görülmektedir . Bu , görüntülenen sayfanın ls komutu hakkında bilgi verdiği ve man yardım sayfaları 1. kısmında yer aldığı anlamına gelmektedir. Önemli olan alt başlıklara bakarsak aşağıdaki şekilde sıralaya biliriz.
Açmış olduğunuz sayfada aşağı doğru bir sayfa hareket etmek için boşluk (space) ve ya 'f' tuşu kullanıla bilir . Aşağı doğru bir sayfa değil de bir satır hareket etmek isteniyorsa enter tuşunun kullanılması gerekmektedir . Yukarı doğru hareket etmek için 'b' tuşu , sayfadan çıkmak için ise 'q' tuşu kullanılır.
|
|
|
MODÜL-3 |
|
|
3.1.2 Info Yardım Komutu. |
|
|
Info yardım sayfaları , man yardım sayfalarından daha fazla bilgi içermelerine rağmen daha az kullanılmaktadırlar . Bunun nedeni man yardım sayfalarının bilgileri kısa, öz ve bir sayfada tutmasıdır. Info yardım sayfalarında ise bilgiler daha geniştir ve bir sayfada toplanmamıştır. Info yardım sayfaları sadece komut satırından yazıla bilecek komutlar hakkında değil, birçok araç ve program hakkında geniş bilgi sunmaktadır. Bu bölümde info komutunun nasıl çalıştırılacağına ve bir info yardım sayfasında nelerin yapıla bileceğine bakacağız Info komutunu iki şekilde çalıştıra bilirsiniz; parametre vererek ve parametre vermeden. Info komutunu parametre vererek çalıştıralım: [kullanıcı@atlas kullanıcı] info komut_adı Yukarıdaki komutu yazarak enter tuşuna bastığınız zaman önünüze parametre olarak verdiğiniz komut_adı ile ilgili sayfa gelecektir. Giriş sayfasında info komutuna parametre olarak verdiğiniz komut adı ile ilgili genel bilgi vardır. Daha önce de belirttiğimiz gibi info yardım sayfalarındaki bilgiler birden fazla sayfada toplanmışlardır . Her sayfaya düğüm (node) denmektedir. Sayfanın sonunda '*' karakteri ile başlayan satırlar görülmektedir . Her '*' karakteri ile başlayan satır bir düğüm'e linktir. İmleci satırın üzerine getirerek enter tuşuna basarsanız ilgili düğüm'e gidersiniz . Gittiğiniz düğümden geri dönmek için 'l' tuşunu kullana bilirsiniz. Yukarıda belirttiğimiz düğümler arasında sıra bağıntısına benzer bir bağıntı vardır. Buna göre sayfa sonundaki linkler arasında 'n' tuşunu kullanarak sayfadaki sırayla dolaşa bilirsiniz. Yine bulunduğunuz herhangi bir düğümden bir önceki düğüme geçmek için 'p' ve ya 'l' tuşunu kullana bilirsiniz . Şimdi ise info komutunu parametre vermeden aşağıdaki gibi çalıştıralım: [kullanıcı@atlas kullanıcı] info Yukarıdaki komutu yazarak enter tuşuna bastığınız zaman önünüze info yardım sayfaları genel giriş sayfası gelecektir. Bu sayfada bütün info yardım sayfalarına link vardır. Info yardım sayfaları arasında dolaşırken herhangi bir düğümden genel giriş sayfasına dönmek isterseniz 'd' tuşunu kullana bilirsiniz. 'q' tuşu, içinde bulunulan yardım sayfasından çıkmak için kullanılmaktadır
|
|
|
MODÜL-3 |
|
|
3.1.3 Linux Dökümantasyon Projesi (LDP) |
|
|
Linux'u anlamak, komutlarını, dosya yapısını öğrenmek için kullanıla bilecek kaynaklar İşletim sistemi içindeki yardım komutları ile sınırlı değildir . İnternet'de Linux'un yapısını, özelliklerini, üzerinde koşa bilen programları anlatan dökümanlar içeren çok sayıda site vardır. Bunlardan en önemlisi kısaca LDP olarak göstereceğimiz Linux Dökümantasyon Projesi'inin resmi sitesi olan www.linuxdoc.org sitesidir. Çok sayıda mirror'u da bulunan LDP'nin temel amacı Linux denince akla gelebelicek her şey için bedava ve kaliteli dökümanlar hazırlamak. Şu anda sitede farklı formatlarda görülebilecek çok sayıda döküman vardır. LDP'nin dökümanları genelde 4 başlık altında toplanmıştır. Bu başlıkları www.linuxdoc.org sitesine ve ya herhangi bir mirror siteye bağlanırsanız “Documents” başlığı altında göre bilirsiniz. Başlıklar şöylerdir : i) Guides Şimdi bu başlıklara kısaca bakalım: Guides :Bu başlık altında toplanmış olan dökümanlar uzun ve konuları detaylı anlatan dökümanlardır. Bunların arasında Temel Linux kullanımı , Linux Sistem Yöneticiliği ,Linux Ağ Yönetimi Linux'a yeni başlayanların işine yarayacak dökümanlardır. HOWTOs :Bu başlık altında spesifik konularda temel bilgiler içeren dökümanlar yer almaktadır. Bu dökümanları da farklı formatlarda okuya bilirsiniz. Ayrıca bu dökümanların tamamı Linux İşletim sisteminde /usr/doc dizini altında yer almaktadır. FAQs: Bu başlık altında Linux'ta bazı konularda sıkça sorulan soruların cevapları yer almaktadır. Man pages: Bu başlık altında ise anlatmış olduğumuz man yardım sayfaları yer almaktadır. Farklı insanlar tarafından hazırlanan LDP dökümanlarının sayısı sürekli artmaktadır. Yeterli bilginiz olduğu zaman sizler de LDP'nin guides başlığı altında yer alan LDP Author Guide 'ı takip ederek LDP Author ola bilirsiniz.
|
