Veri Ambarı
Veri Ambarı, veritabanı hareketinden çok sorgulama ve analiz için kullanılmak üzere dizayn edilmiş ilişkisel bir veritabanıdır. Genelde
hareket verisinden elde edilmiş tarihi bilgiler içerdiği gibi başka kaynaklardan gelen bilgiler de içerebilir. Veritabanı hareketlerinden
kaynaklanan iş yüküyle analiz yükünü birbirinden ayırır ve bu sayede değişik kaynaklardan toplanan bilgilerin daha kolay bir şekilde
organize edilmesine olanak sağlar.
Veri Ambarı ile OLTP Sistemler Arasındaki Farklar
Veri Ambarı ve OLTP sistemlerin ihtiyaçları birbirinden çok farklıdır.Tipik bir veri ambarı ile OLTP sistemler arasındaki bazı farklar şunlardır:
--İşyükü:Veri ambarında ne tür bir iş yük olacağını önceden bilmek zordur, bu sebeple veri ambarını muhtemel bir çok farklı sorguya göre optimize etmeniz gerekir.Ama OLTP sistemlerin karşılaşacağı operasyonlar önceden bellidir.Uygulamanızı özellikle bu operasyonlara göre ayarlayabilirsiniz.
--Veri değişimi: Veri Ambarında uç kullanıcılar direk olarak değişiklik yapmaz.Veri ambarında veri değişiklikleri günde veya haftada bir kere olacak şekilde toptan yapılır. OLTP sistemlerde ise uç kullanıcılar devamlı veri üzerinde değişiklik yapar ve sistemde herzaman en güncel bilgi bulunur.
--Şema Dizaynı:Veri ambarlarında, sorgu performansını artırmak için genelde denormalize veya kısmen denormalize şemalar kullanılır.
OLTP sistemlerde ise, veri değişimini optimize etmek ve veri tutarlılığını garanti etmek için tamamen normalize edilmiş şemalar kullanılır.
--Tipik Operasyonlar:Tipik bir veri ambarı sorgusu binlerce hatta milyonlarca satır tarar ama OLTP sistemlerdeki operasyonlarda çok az sayıda satıra erişilir.
--Tarihî Bilgi:Tarihi analizleri destekleyebilmek için veri ambarlarında aylarca hatta yıllarca zamanlık veri depolanır.Ama OLTP sistemlerde en fazla birkaç haftalık yada aylık bilgi depolanır.
Veri Ambarı Mimarisi
Veri ambarları ve onların mimarileri organizasyonların durumuna göre değişkenlik gösterir.Üç temel mimari şunlardır:
--Veri Ambarı Mimarisi(basit) :Uç kullanıcılar değişik kaynaklardan toplanan veriye direk ulaşırlar. OLTP sistemlerden gelen veri,metaveri ve ham veri olarak sistemde tutulur. Sistemde depolanan bir diğer tipteki veri ise meta ve ham verinin işlenmesi sonucu elde edilen ve veri ambarı için çok önemli olan özet veridir. Oracle'da özetlere materialized view denir.
--Veri Ambarı Mimarisi(Sahneleme alanı içeren):Operasyonel verinin veri ambarına atılmasından önce temizlenmesi ve bir ön işlemden geçirilmesi gerekir.Bu iş için bir sahneleme alanı kullanılır.Bu özet verinin çıkartılmasını ve veri ambarı yönetimini kolaylaştırır.
--Veri Ambarı Mimarisi(Sahneleme alanı ve veri çarşısı içeren):Organizasyon içindeki değişik gruplara göre veri ambarının mimarisi kişiselleştirilmek istenebilir.Bunu sağlamak için kullanılan yapılara veri çarşısı denir. Veri çarşısı, yürütülmekte olan işin belirli alanları için dizayn edilmiş sistemlerdir. Örneğin, veri ambarında satış yada satın almayla ilgili verilere uç kullanıcılar ayrı ayrı ulaşmak isteyebilir.
Materialized View'lar
Bu yapı bir sorgunun sonuçlarını ayrı bir şema nesnesi içinde tutarak tablolara dolaylı bir erişim sağlar. Yer kaplamayan normal viewların aksine, bunlar bir veya daha fazla temel tablo yada viewdan yapılan sorgunun sonucunda oluşan satırları saklarlar. Sorgunun temel tablolarıyla aynı veya farklı veritabanlarında olabilirler.
