Oracle Prosesleri
Merhaba,
Bir oracle veritabanı arka plan görevi olan LGWR'ın (log writer) amacı log buffer'daki bulunan ve online redo log'lara yazılmayı bekleyen bilgileri online redo log'lara aktarmaktır. LGWR görevi bu işlemi 4 farklı aşama tetiklendiği zaman gerçekleştirmektedir;
1) Her 3 saniyede bir redo log buffer'ı, 2) Redo log buffer'ın 1/3'ü dolduğu zaman, 3) Redo log buffer 1 megabyte olduğu zaman, 4) Herhangi biri "commit" ederse,
Redo log buffer boşaltılır ve online redo log'lara veriler aktarılır. Online redo log gruplarının boyutlandırması ne kadar önemli ise redo log buffer'ın da boyutlandırılması o kadar önemlidir. Hatalı boyutlandırıldıkları durumlarda veritabanın bekleme olayları meydana gelmektedir. Aslında DBWR ve LGWR birbiri ile senkronize çalışmaktadır diyebiliriz zira bir transaction içerisinde iken devreye ilk giren görev LGWR'dır. LGWR'ın online redo log'lara yazdığı transaction kayıtları CKPT görevinin tetiklenmesi ve DBWR aracılığı ile fiziksel veri dosyalarına yazılmaktadır. Dolayısıyla bu döngü içerisinde bir aksama meydana geliyorsa, diğerleri de mutlaka etkilenecek demektir. LGWR'ı CKPT ve DBWR'dan ayıran bir özellik ise yukarı saydığım 4 maddenin değiştirilemez ve değiştirilmesi de teklif edilemez olmasıdır :)
Bu işleyişe log writer'ın kendine özel hareketleri de diyebiliriz ancak CKPT ve DBWR için aynı şey geçerli değildir. CKPT ve DBWR görevlerinin tuning'i yapılabilir ve belirli durumlarda da yapılması gerekmektedir. Örneğin CKPT görevini elle çalıştırabilirsiniz;
SQL> ALTER SYSTEM CHECKPOINT [GLOBAL]; Aynı şekilde bir veritabanı üzerinde ne kadar DBWR çalışabileceğini sisteme gösterebilirsiniz; SQL> ALTER SYSTEM SET DB_WRITER_PROCESSES=CPU_COUNT/8 SCOPE=SPFILE; Veritabanının üzerinde bulunduğu sistemin CPU adedi bölü 8 bize kaç adet DBWR görevi olabileceğini göstermektedir. Bu sayıdan fazla da DBWR görevi tanımlanabilir.
İyi çalışmalar. oganozdogan
Real Application Clusters Yazılımı Mimarisi
Bu makalede, Oracle Real Application Cluster özgü mimari bileşenleri'nden bahsedelim. Bu bileşenlerden bazıları, Oracle veritabanı yazılımı ile temin edilebilirken bazıları da vendor-specific(sağlayıcıya özgüdür)’tir.
Bu makaledeki başlıca konular Real Application Cluster bileşenlerini tanımlamaktadır.
Bunlar:
-
Operating System-Dependent Clusterware
- Real Application Cluster Paylaşılan Disk Bileşenleri
- Real Application Cluster-Specific Daemon ve Instance Processes(Real Application Cluster’a özgü İşletim Sistemlerinde Geri Planda Çalışan Program ve Instanceİşlemleri)
- Global Cache and Global Enqueue Service(Genel ön Arabellek ve Kuyruğa Ekleme Servisi)
- Cluster Manager(Küme yöneticisi)
- Düğüm monitor(gözleyicisi)
- Interconnect
Cluster manager, düğüm monitor(gözleyicisi) olarak bilinen bir fonksiyonellik altkümesi
- Düğüm yönetimi arabirim modülleri sağlar.
- Düğümlerin üyelik durumunu, küme üzerinde düğüm üyeliğinin genel bir görünümünü sağlayarak araştırır ve bulur.
- Aktif düğümlerdeki durum değişimlerini ortaya çıkarır ve teşhis eder, ve bu değişim olayları hakkında bilgiyi bildirir.
Datafile ve Tablespace Kavramları
DATAFILE VE TABLESPACE KAVRAMLARI
Oracle Veritabani üzerinde datalarin yani verilerin saklandigi yer fiziksel olarak DataFile mantiksal olarak ise TableSpace olarak ifade edilmektedir.
Bir veritabaninda verilerin nasil saklandiginin hiyerarsik yapisi asagidaki sekildeki gibidir :
Tablespace
Tablespace ler üzerinde ki islemler Tablespace online iken yapilmaktadir.
System Table space kesinlikle undo yada temp tablespace olarak kullanilmamalidir,
Tablespaceler read only yada normal mod arasinda çevrim yapilabilirler.
Not : Tablespace bir veya fazla datafile içierebilir fakat bir datafile ancak bir tablespace’e tahsis edilir.
DataFile
Bir DataFile yalnizca bir tablespace e verilebilir.
Büyüklügü ve optimizasyonu degistirilebilir
Segment
Bir Datafile bir yada birden fazla segment içerebilir,
Bir segment birden fazla Tablespace e dagilabilir
Extends
Bir Segment bir veya daha fazla extend ten olusur,
Bir segment yaratildiginda tek extend vardir ama daha sonra arttirilabilir,
DataBlocks
Extandler içinde bulunan en küçük birimdir,
Boyutu DB_BLOCK_SIZE ile Database yaratilirken belirlenir ve daha sonra degistirilemez.
Database bloklarinin büyüklügü isletim sistemi ile dogru orantilidir,
Oracle’ da bloklarin baslangiç boyutu DB_BLOCK_SIZE ile belirlenir. Bunun yanisira Oracle, standart olmayan bes farkli blok boyutu tanimlama olanagi sunar. Gereksiz I/O islemlerine engel olmak için veri blok uzunligu max sinirlar içinde isletim sisteminin blok uzunlugunun bir kaç kati olmalidir. Data bloklar, Oracle veritabaninin en küçük depolama birimidir.
Oracle Mantıksal Yapısı
LOGICAL YAPI
Sizlere basit olarak bir oracle veritabanındaki mantıksal yapıyı kısaca özetlemek istedim :
Oracle’ın logical yapısı hiyerarşik olarak Tablespace,bunun altında Segments bunun altında Extents bunun altında Bloklardan oluşur.
Veri blokları, extentler ve segmentlerden oluşan mantıksal saklama yapıları sayesinde Oracle'ın disk alanı üzerinde ayrıntılı bir kontrolü vardır.
Oracle Veri Blokları :
Oracle database üzerinde verinin saklandığı en küçük yapı birimidir. Fiziksel anlamda belirli sayıda byte ile temsil edilir. Standard blok büyüklüğü DB_BLOCK_SIZE başlangıç parametresiyle belirlenir.
Extentler : Mantıksal veritabanında blokların bir üst seviyesidir. Extendler belli sayılardaki ardışık bloklardan oluşur. Tek seferde alınır ve belirli bir tipteki veriyi tutar.
Segmentler : Extend’in bir üst seviyesi segmentlerdir. Bu depolama seviyesi belli bir mantıksal yapı için tahsis edilmiş extend kümesini ifade eder. Eğer bir segment içindeki extendlerin tümü dolarsa, Oracle dinamik olarak yeni yer tahsis eder. Extendler, ihtiyaç halinde tahsis edildiklerinden dolayı ardışık olma gibi bir zorunlulukları yoktur. Segment çeşitleri :
Veri Segmenti : Kümelenmemiş her tablo bir segmente sahiptir. Tablonun bütün verileri veri segmentinin extentlerinde saklanır.
Bölümlenmiş tablolarda, her parça için bir veri segmenti bulunur ve Her küme için bir veri segmenti vardır. Kümedeki her tablonun verisi kümeye ait olan veri segmentinde tutulur.
İndeks Segmenti : Her indeksin kendi verisinin tutulduğu bir indeks segment vardır. Bölümlenmiş bir indeksin her bölümüne ait bir indeks segment vardır.
Temporary segment : Bu alanlar herhangi bir SQL sorgusunun işinin tamamlanması için gerekli olan alan için Oracle tarafından oluşturulur. SQL cümlesinin işi bittiğinde temporary segment tekrar kullanım için sisteme iade edilir.
Rollback Segment : "Automatic Undo Management" modundayken, veritabanı sunucusu tablespaceleri kullanarak undo alanını yönetir. "Manual Undo Management" modundayken, veritabanı yöneticisi tarafından undo bilgisini geçici olarak tutması için rollback segmentler yaratılır. Rollback segmentlerdeki bilgi veritabanının kurtarılması sırasında kullanılır.
Oracle Sga Yapısı
Fiziksel Yapı
Control file,data file ve redologlar database’in fiziksel yapısını oluşturmaktadırlar.
Memory Yapısı
SGA ve PGA dediğimiz yani sistem tarafı ve kullancı tarafını oluşturan memory yapısıdır.
SGA instance başlatıldığında oluşmaktadır.PGA ise Kullancı tarafından gelen User Prosesine karşılık oluşturlan Server Prosesi zamanında oluşma
SGA(System Global Area)
Bir tane Oracle Instance’ın ihtiyacı olan control ve veri bilgilerinin tutulduğu bellek alanıdır.Paylaşıma açıktır. Oracle Instance açıldığında açılır ve Instance kapatıldığında sisteme geri verilir. Her Instance’ın bir SGA sı vardır. Sisteme bağlanan kullanıcılar bu SGA’daki bilgiyi paylaşırlar. Optimum performans için SGA’nın oldukça büyük olması gerekir, tabi ana bellek boyutunu aşmamak kaydıyla. Böylelikle bellekte daha fazla veri tutulur, bud a disk okuma yazmasını azaltır. SGA’da ki bilgiler, veri tiplerine gore categorize edilmiş bir şekilde farklı altbellek yapılarında saklanır.
SGA’nın büyüklüğü SGA_MAX_SIZE ile belirlenebilir.
SQL > SHOW SGA;
Total System Global Area 36437964 bytes
Fixed Size 6543794 bytes
Variable Size 19521536 bytes
Database Buffers 16777216 bytes
Redo Buffers 73728 bytes
SGA’nın yapısını ise DB_CACHE_SIZE,LOG_BUFFER,SHARED_POOL_SIZE ve LARGE_POOL_SIZE oluşturmaktadır.
SHARED POOL
Shared Pool, Oracle’da SQL sorgularının ve PLSQL lerin çalıştırılmak için kullandığı bilgileri içermenin yanısıra sorguların ayrıştırılması ve sorgunun çalışması için ihtiyacı olan çalışma planının hazırlandığı yerdir. İşletilen sorgular bu alanda saklanır. Ayni sorgu tekrardan çalıştırılmak istendiğinde bu çalistirma plani dogrudan uygulanabilir. Büyüklüğü SHARED_POOL_SIZE parametresi ile belirlenir.Varsayılan olarak 32 bit sistemler için 8MB, 64 bit sistemler için 64MB’dır.
Paylasilmis SQL Alani, SGA içindeki Paylasilmis Havuz ‘un bir parçasidir.
Paylasilmis Havuz;
SQL ve PL/SQL deyimlerini
SQL ve PL/SQL deyimlerinin ayristirilmis hallerini
SQL ve PL/SQL deyimleri için çalistirma planlarini
veri sözlügü (data dictionary) önbellegini (cache) içerir.
SQL > ALTER SYSTEM SET SHARED_POOL_SIZE = 64M;
Burada dikkat edilmesi gerek ayarlanan bu büyüklük SGA nın büyüklüğünü etkileyeceği için asla toplam SGA değeri SGA_MAX_SIZE’ı aşmamalıdır.
LİBRARY CACHE
Library Cache Shared Pool’un bir parçasıdır.Sık kullanılan SQL ve PL/SQL cümlelerinin durduğu yerdir.
Yönetimi LRU(Last Recently Used) algoritmasına göre olmaktadır.
Shared SQL ve PL / SQL ifadelerini saklamaktadır.
DATA DİCTİONARY CACHE
“Data Dictionary” bilgileri Oracle tarafından çok sık kullanıldığından hafızada tutulması mantıklıdır.İşte bu bilgilerin hafıza da tutulduğu yere “dictionary cache” denir.Bu bilgiler bir de “library cache”’te de tutulmaktadır.Her iki alana tüm kullanıcı işlemleri ulaşmaktadır.
Hem Library Cache hemde Dictionary Cache’in büyüklüğünü değiştirmek için SHARED_POOL_SIZE ile oynanmalıdır.
DATABASE BUFFER CACHE
Burada Datafile’dan okunan veriler tutulur. Kendi içerisinde mantıksal olarak ayrılmıştır. Database’ e bağlanıp işlem yapan kullanıcılar bu alanı kullanırlar. Burada gerçekleşen işlemlerin belirli bir sistematikte olması gerekmektedir. Buffer Cache’ te bunu sağlamak için Write List ve Last Recently Used(LRU) listeleri bulunur.
Write List : Üzerinde değişilik yapılmış fakat henüz Datafile’a yazılmamış tampon alanlar(dirty buffers)ın tutulduğu listedir.
LRU List : Free Buffers(Boş tampon alanları) ve henüz write list’ e gönderilmemiş dirty buffer bilgilerini tutar. Ayrıca o an işlem gören ‘pinned buffer’ alanlarını tutar.
“Write List” , “dirty buffer” olarak adlandırılan üzerinde değişiklik yapılmış ama diske(datafile’a) henüz yazılmamış tampon alanları tutar.LRU listesi ise boş tampon alanları (free buffers) ,henüz “write list”’e gönderilmemiş “dirty buffer” alan bilgilerini ve “pinned buffer” denilen o an işlem gören alanları tutar.
Herhangi bir database kullanıcısının, veriyi okuma isteği olduğunda cache’e bakılır. Eğer veri buradaysa hafızadan direk okunur(cache hit). Eğer yoksa, veri ilgili data bloktan okunur(cache miss). Fakat bunun için evvela hafızada boş alan bulunması lazımdır. Bunun kontrolü için LRU list e bakılır.Arama yapılırken listedeki dirty buffer alanları write list’e alınır. Boş alan bulunduğu taktirde bu alan LRU list’in sonuna atılarak veri bu alanda okunur. Arama işlemi boş alanan bulunana kadar veya tanımlanan bir eşik değere ulaşıncaya kadar surer. Eşik değere ulaşıldığında eğer hala boş alan bulunamamışsa arama sonlandırılır ve DBW0, dirty buffer alanlarının diske yazılması için arka plan prosesine (background prosess) sinyal gönderir.
DB_BLOCK_SIZE parametresi ile blokların büyüklüğü hakkında bilgi edinebiliriz.
Bu parametre sonradan değişmemekte database oluşturulurken ayarlanmaktadır.
Bunun dışında,
DB_CACHE_SIZE = Default olarak cache’in buffer size’ını vermektedir.Sıfır verilmemelidir.
DB_KEEP_CACHE_SIZE = blokların default olarak ne kadar tutulacağını verir.
DB_RECYCLE_CACHE_SIZE = Kullanılamayn blokların boyutunu tutmaktadır.
parametreleri mevcuttur.
SQL > ALTER SYSTEM SET DB_CACHE_SIZE = 96M; ile büyüklük değiştirilebilmektedir.
REDOLOG BUFFER CACHE
Dml ve ddl sorgularından sonra oluşan değişikliklerin hafızada saklandığı alandır. İstenildiğinde bu değişikliklerin geri alınması ve ihtiyaç duyuldugu takdirde recovery işlemleri için kullanılır. Sıralı ve doldugunda başa dönecek şekilde bir yapısı vardir.
Bu alanda tutulan bilgiler “Log Writer Process(LGWR)” ile redo log dosyalarına yazılır.LOG_BUFFER parametresi redo log alanının büyüklüğünü belirler.Büyük değer alması I/O mailiyeti düşürür.
LARGE POOL
Veri yedekleme ve kurtarma, sunucu okuma yazma işlemleri, oturum belleği ve birden fazla veritabanı üzerinde çalışan hareketler(Oracle XA) gibi işlerde kullanmak üzere tahsis edilen opsiyonel bir alandır.
Fakat en önemli görevi database üzerinde yedekleme ve kurtarma operasyonlarına zemin oluşturmasıdır. Boyutu LARGE_POOL_SIZE parametresi ile belirlenir.
SQL > ALTER SYSTEM SET LARGE_POOL_SIZE = 64M;
Oracle üzerinde backup ve recovery operasyonlarında aktif olarak yer alan RMAN(Recovery Manager) Large Pool parametresi ile beraber BACKUP_DISK_IO= n ve BACKUP_TAPE_IO_SLAVE = TRUE parametreleri set edilebilir.
JAVA POOL
Java kodlarının veritabanı içerisinde anlamlandırılması için kullanılmaktadır.PL/SQL kodlarına benzer biçimde database içinde saklanmaktadır.Boyutu JAVA_POOL_SIZE ile belirlenmektedir.
